Can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ – Kỹ năng mẹ cần biết

Theo các bác sĩ, trẻ tự kỷ càng can thiệp sớm thì tỷ lệ thành công càng cao. Can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ sớm có thể tác động to lớn đến khả năng học các kỹ năng và hòa nhập xã hội của trẻ.

Xem thêm:

• 4 dấu hiệu nhận biết trẻ tự kỷ ba mẹ cần chú ý
• Top 7 loại thực phẩm nên bổ sung vào chế độ ăn cho trẻ tự kỷ

Can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ đóng một vai trò quan trọng trong suốt quá trình hỗ trợ trẻ tự kỷ hòa nhập xã hội, làm giảm những khó khăn, thiếu sót trẻ gặp phải. Lúc này, cha mẹ sẽ là người hướng dẫn, đồng hành cùng con trên từng khía cạnh của cuộc sống như giao tiếp, hành vi, tương tác…

Dấu hiệu trẻ bị tự kỷ

Thực tế, mỗi trẻ tự kỷ sẽ có những biểu hiện và dấu hiệu nhận biết khác nhau, tương ứng với từng mức độ cụ thể.  Các bậc phụ huynh nên quan sát những dấu hiệu của con mình để lựa chọn phương pháp can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ phù hợp. Thông thường, trẻ tự kỷ sẽ có các dấu hiệu như:

Bất thường về thói quen, hành vi, sở thích

Trẻ tự kỷ thường có những hành vi định hình như hay quay vòng tròn, nhìn chằm chằm vào một thứ gì đó, nhảy lên, lắc lư, nhìn nghiêng, nhảy lò cò…

Những thói quen này luôn rập khuôn theo một quy chuẩn và bị thu hẹp. Chẳng hạn, trẻ chỉ đi theo duy nhất một đường, nằm đúng một vị trí, ngồi đúng một chỗ, chỉ thích mặc một bộ quần áo và luôn làm mọi thứ theo trình tự.

Chậm phát triển ngôn ngữ

Chậm phát triển ngôn ngữ là một tình trạng phổ biến ở trẻ tự kỷ. Đó có thể là chậm nói, nói rất ít hay thậm chí không nói, không hiểu những gì người khác nói, nhại lại lời hoặc nói không biểu cảm, không ngữ điệu.

Ngoài ra, rối loạn lời nói, không thể bắt chước các từ, nói đúng hoặc trôi chảy cũng là những dấu hiệu của chậm phát triển ngôn ngữ do tự kỷ.

Sở thích thu hẹp

Trẻ tự kỷ có thể chơi đùa một mình trong thời gian dài, thậm chí hàng giờ đồng hồ, dễ bị thu hút bởi các video quảng cáo từ tivi, điện thoại, thích quay bánh xe, và đặc biệt, luôn cầm một đồ vật bên mình, 

Khi không được đáp ứng, nhiều trẻ có xu hướng ăn vạ, khóc lóc, thậm chí giận dữ do không biết nói. Theo thống kê, có hơn 70% trẻ mắc chứng tự kỷ có những biểu hiện của tăng động, không phản ứng với sự nguy hiểm. Chúng luôn thích những thứ quay tròn như thò tay vào quạt, chạm vào ổ điện…

Thiếu những kỹ năng tương tác xã hội

Thiếu những kỹ năng tương tác xã hội là điển hình của chứng tự kỷ. Trẻ thường ít giao tiếp bằng mắt, không biết chỉ tay, ít cử chỉ giao tiếp, chơi một mình, chỉ thích làm theo ý mình, không để ý quan tâm đến thái độ và tình cảm của người khác, kể cả người thân.

Bởi những rối loạn ở trẻ tự kỷ là vô cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của trẻ sau này nên việc làm sao để giảm bớt các khó khăn, thiếu sót, đồng thời gia tăng các hoạt động chức năng là rất cấp thiết. Vậy, cha mẹ có thể can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ không và bằng cách nào?

Can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ bằng đồ chơi, trò chơi phù hợp

Để can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ hiệu quả, phụ huynh cần lưu ý một số nguyên tắc. Đó là hạn chế cho trẻ xem tivi trong nhiều giờ liền, không đáp ứng tất cả các mong muốn của trẻ. Tiếp đến, hãy đưa trẻ ra ngoài chơi, cùng trò chuyện để cải thiện khả năng ngôn ngữ, tăng tương tác.

Một số đồ vật dưới đây sẽ là gợi ý giúp bạn:

Đồ chơi kích thích thị giác

Ở một số trẻ tự kỷ, khả năng học hỏi, tiếp nhận hay giao tiếp bằng thị giác là khá tốt. Chính vì thế, những đồ vật hoặc đồ chơi kích thích thị giác mà có âm thanh kết hợp chuyển động trẻ sẽ rất thích.

Lưu ý, trong quá trình can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ phụ huynh nên lựa chọn những đồ chơi cần vận động tay chân hoặc cơ thể để chơi cho trẻ, chúng sẽ giúp cải thiện khả năng nhận thức, điều hòa các giác quan tốt hơn.

Một số trò chơi, đồ chơi có thể áp dụng vào quá trình can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ nhằm cải thiện chứng tự kỷ của trẻ như:

• Thổi bong bóng xà phòng
• Đồ chơi có âm thanh và ánh sáng
• Chong chóng
• Các loại trò chơi xếp hình, xây nhà
• Thả hình dạng thích hợp vào hộp
• Đàn gõ
• Lò xo 7 màu
• Bóng gai sáng 7 màu
• Các đèn phát sáng màu khác nhau
• Tranh ảnh (ánh chụp, sách tranh, lô tô, truyện tranh theo chủ đề,…)

Đồ chơi mô hình, đóng vai giúp cải thiện trẻ tự kỷ

Can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ qua đồ chơi có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ phát triển, đặc biệt là kỹ năng tương tác và tưởng tượng. Cha mẹ có thể cho trẻ chơi một số đồ chơi như:

• Búp bê, thú nhồi bông
• Bộ nhà cửa đồ chơi
• Bộ cắt hoa quả
• Bàn chải, bát thìa, lược,
• Xe cộ
• Trò chơi đồ hàng: đóng vai

Đồ chơi giúp kích thích sáng tạo não bộ trẻ tự kỷ

Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong vấn đề tập trung, ghi nhớ và sáng tạo. Những đồ chơi dưới đây sẽ phần nào giúp trẻ học hỏi và phối hợp các giác quan với nhau, hỗ trợ cho quá trình can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ như:

• Bút chì, bút sáp, bút màu và bảng từ
• Đất sét
• Kéo, cắt, gấp giấy
• Xâu hạt thành sợi
• Lắp ráp và ghép mảnh

Trò chơi giúp trẻ khéo léo hơn

Trong quá trình can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ, những trò chơi dưới đây sẽ tạo không khí vui nhộn, giúp bé tương tác nhiều hơn và điều hòa khả năng vận động:

• Các bài ca giao, đồng giao kết hợp với những động tác của cơ thể: Chi chi chành chành, nu na nu nống, nhong nhong, chi chành, dung dăng dung dẻ
• Những bài hát nói về cơ thể có kèm theo động tác
• Những bài hát về các con vật kèm các động tác

Trò chơi vận động đối với cơ thể trẻ

Ở một số trẻ tự kỷ, các trò chơi vận động, nhiều màu sắc có một sức hút kỳ lạ và khiến trẻ cực kỳ thích thú. Ngược lại, có những trẻ gặp khó khăn khi vận động hay phản ứng rất chậm. Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể cho trẻ chơi một số trò chơi như:

• Cầu trượt, bập bênh, xích đu, ném hoặc đá các loại bóng
• Nhún và lăn trên bóng to; giữ thăng bằng
• Chơi với dây chun; xe lắc và xe đạp

Tham khảo: 

• Trẻ tự kỷ do môi trường
• Vương Não Khang hỗ trợ điều trị chứng tự kỷ

Một số hướng dẫn khi chơi với trẻ tự kỷ

Giúp trẻ học hỏi, tiếp thu qua trò chơi là cách can thiệp đơn giản nhất mà cha mẹ có thể thực hiện. Tuy nhiên, để can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ hiệu quả, phụ huynh nên lưu ý một số hướng dẫn sau đây:

• Khi chơi với trẻ nên tạo ngang tầm mắt, luôn nhìn vào mắt trẻ để nói, cố gắng tạo chú ý và vui nhộn cho trẻ
• Dùng những từ ngữ đơn giản khi nói chuyện với trẻ, nên nói chậm, rõ để trẻ dễ dàng học theo
• Có thể lặp đi lặp lại một số mệnh lệnh như đếm số, đập tay… trong khi chơi
• Nên xếp riêng đồ chơi theo từng loại và có dán nhãn bên ngoài, tiếp đến cho trẻ chơi từng thứ một. Sau khi trẻ chơi xong, cần yêu cầu xếp đúng trở lại và phải cất gọn gàng ngăn nắp.

Nhìn chung, can thiệp tại nhà cho trẻ tự kỷ cần kiên trì trong thời gian dài, kiên nhẫn và có sự bài bản nhất định. Trên thực tế, không phải cha mẹ nào cũng có thể dạy con chơi và khiến trẻ tương tác, thích thú.

Lúc này, bạn cần cân nhắc cho trẻ đến các trung tâm giáo dục chuyên biệt kết hợp sử dụng những sản phẩm hỗ trợ như Vương Não Khang để việc can thiệp sớm đạt hiệu quả tốt nhất.

Bạn hoang mang, lo lắng khi biết con bị chẩn đoán tự kỷ, chậm nói, tăng động? Bạn không biết phải làm gì để giúp con học nói, giao tiếp tốt hơn hay giảm bớt những hành vi bất thường? Hãy Comment/Inbox để lại thông tin bên dưới hoặc gọi điện đến Tổng đài 0987 126 085 để được các chuyên gia hỗ trợ một cách nhanh nhất.

Nguồn: https://trituetreem.vn/

Hồi Nguyễn